Przewlekła choroba nerek

Opublikowano przez

Wśród chorób cywilizacyjnych XXI wieku, oprócz chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, otyłości i cukrzycy, od niedawna wymienia się także przewlekłą chorobę nerek (PChN). Przewlekła choroba nerek jest w tym gronie jednostką szczególną — może bowiem być następstwem czy też powikłaniem wszystkich pozostałych chorób cywilizacyjnych.

Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi przedstawionymi w dokumencie Kidney Disease Improving Global Outcome (KDIGO 2012) przewlekła choroba nerek (PChN) jest definiowana jako nieprawidłowości budowy bądź czynności nerek, utrzymujące się powyżej trzech miesięcy i wpływające na stan zdrowia pacjenta [2][3] Choroba ta, zwłaszcza w początkowych stadiach, może przebiegać bezobjawowo, wręcz skrycie. Nawet w zaawansowanych stadiach powolne narastanie objawów pozwala się do nich powoli przyzwyczajać i pacjent może przez długi czas trwania choroby nie odczuwać żadnych niepokojących dolegliwości. Do wstępnej identyfikacji pacjentów z PChN wystarcza wykonanie prostych badań przesiewowych, takich jak stężenie kreatyniny w surowicy i na tej podstawie oszacowanie stopnia przesączania kłębuszkowego (eGFR)1, oznaczenie albuminurii, ogólne badanie moczu z osadem oraz USG. Niestety, nie ma jednego prostego badania, jak na przykład pomiar wartości glikemii w cukrzycy, które pozwoliłoby rozpoznać jednoznacznie PChN w każdym jej stadium [1].Zgodnie z wytycznymi KDIGO 2012 przewlekłą chorobę nerek rozpoznaje się na podstawie:

  • trwającego powyżej trzech miesięcy zmniejszonego wskaźnika filtracji kłębuszkowej, niezależnie od wyników badań w zakresie prawidłowości budowy i czynności nerek lub
  • trwającego powyżej trzech miesięcy uszkodzenia nerek, stwierdzonego na podstawie wykrytych nieprawidłowości w morfologicznych lub czynnościowych badaniach budowy i czynności nerek, z prawidłowym bądź zmniejszonym wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej.

Pełne rozpoznanie PChN zawiera nazwę (przyczynę PChN – np. nefropatia cukrzycowa) oraz prawidłowo przyporządkowane kategorie wielkości przesączania kłębuszkowego (kategoria G) oraz wielkości albuminurii (kategoria A). Kategorie G i A są stosowane do określenia stopnia zaawansowania PChN [2][3] Wartości i opis dla poszczególnych kategorii przedstawiono w tabeli 1 i 2.

Kategoria GFRGFR (ml/min/1,73m2)Nazwa opisowa
G1> 90Prawidłowe lub zwiększone GFR
G260–89Niewielkie zmniejszenie GFR
G3a45–59Zmniejszenie GFR niewielkie do umiarkowanego
G3b30–44Zmniejszenie GFR umiarkowane do ciężkiego
G415–29Ciężkie zmniejszenie GFR
G5< 15Schyłkowa niewydolność nerek
Kategorie albuminuriiER – dobowa utrata z moczem (mg/24 h)2ACR – wskaźnik albumina/kreatynina (mg/g)3Nazwa opisowa
A1<30<30Prawidłowy lub lekko zwiększony AER/ACR
A230-30030-300Średnio zwiększony AER/ACR
A3>300>300Wyraźnie zwiększony

Źródło: ezdrowie.gov.pl

Bibliografia

  1. Król, E., Rutkowski, B., 2008. Przewlekła choroba nerek – klasyfikacja, epidemiologia i diagnostyka. Forum Nefrologiczne 1, 1–6otwiera się w nowej karcie
  2. Kasiske, B., Wheeler, D., 2013. KDIGO clinical practice guideline for the evaluation and management of chronic kidney disease foreword. Kidney International Supplements 3, 2–2otwiera się w nowej karcie
  3. red. Gellert, R., 2018. Opieka koordynowana nad pacjentem z przewlekłą chorobą nerek. Sekcja Nefrologiczna Izby Gospodarczej Medycyna Polska, Warszawa.otwiera się w nowej karcie
  4. Rutkowski, B., 2013. Przewlekła choroba nerek — dziesięć lat w teorii i praktyce, w:Forum Nefrologiczne, s. 63–70.otwiera się w nowej karcie
  5. Fraser, S., Roderick, P., 2019. Kidney disease in the Global Burden of Disease study 2017. Nature Reviews Nephrology 15.otwiera się w nowej karcie
  6. Bikbov, B., Purcell, C.A., Levey, A.S., Smith, M., Abdoli, A., Abebe, M., Adebayo, O.M., Afari-deh, M., Agarwal, S.K., Agudelo-Botero, M., et al., 2020. Global, regional, and national burden of chronic kidney disease, 1990–2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease study 2017. The Lancetotwiera się w nowej karcie
  7. Król, E., Rutkowski, B., 2008. Przewlekła choroba nerek – klasyfikacja, epidemiologia i diagnostyka. Forum Nefrologiczne 1, 1–6.otwiera się w nowej karcie
  8. Kujawa-Szewieczek, A., Piecha, G., Więcek, A., 2012. Przewlekła choroba nerek u chorych na cukrzycę typu 2. Diabetologia Kliniczna 1, 223–232.otwiera się w nowej karcie
  9. Pilarski, Ł., Bogdański, P., Pupek-Musialik, D.,2011. Przewlekła choroba nerek u chorych na cukrzycę typu 2—epidemiologia, patogeneza i konsekwencje kliniczne, w: Forum Zaburzeń Metabolicznych, s. 192–197.otwiera się w nowej karcie
  10. Skonieczny, P., Heleniak, Z., Rutkowski, P., Dębska-Ślizień, A., 2019. Leczenie nadciśnienia tętniczego u chorych z przewlekłą chorobą nerek w świetle najnowszych zaleceń, w: Forum Nefrologiczne, s. 202–208.otwiera się w nowej karcie
  11. Małyszko, J., 2011. Nefropatia nadciśnieniowa – nefrocentryczny punkt widzenia. Choroby Serca i Naczyń 8, 190–196.otwiera się w nowej karcie
  12. Milaniak, I., 2018. Problem niewydolności serca i nerek – zadania pielęgniarki, w: Forum Nefrologiczne, s. 66–70.otwiera się w nowej karcie
  13. Smektała, P., Bogdański, P., 2011. Nefroprotekcyjna rola redukcji masy ciała w otyłości, w: Forum Zaburzeń Metabolicznych, s. 198–204.otwiera się w nowej karcie
  14. Wang, Y., Chen, X., Song, Y., Caballero, B., Cheskin, L.J., 2008. Association between obesity and kidney disease: a systematic review and meta-analysis. Kidney International 73, 19–33.otwiera się w nowej karcie
  15. Małgorzewicz, S., Ciechanowski, K., Kozłowska, L., Krzanowska, K., Krzanowski, M., Kaczkan, M., Borek, P., Jankowska, M., Rutkowski, B., Dębska-Ślizień, A., 2019. Zasady żywienia w przewlekłej chorobie nerek – stanowisko grupy roboczej Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego, w: Forum Nefrologiczne, s. 240–278otwiera się w nowej karcie
  16. Henegar, J.R., Bigler, S.A., Henegar, L.K., Tyagi,S.C., Hall, J.E., 2001. Functional and structural changes in the kidney in the early stages of obesity. Journal of the American Society of Nephrology 12, 1211–1217.otwiera się w nowej karcie
  17. Antonowicz-Juchniewicz, J., Jodkowska, A., Kwiecińska, D., 2006. Nefropatie wtórne w praktyce lekarza medycyny pracy. II. Nefropatie wtórne w przebiegu stosowania śródkow leczniczych i diagnostycznych. Med Pracy 57, 455–468.otwiera się w nowej karcie
  18. Ficek, J., Chudek, J., 2015. Przewlekła choroba nerek jako czynnik zwiększający ryzyko nefrotoksycznego działania leków oraz metody wykrywania polekowych uszkodzeń nerek. Choroby Serca i Naczyń 12, 233–239.otwiera się w nowej karcie
  19. Marchewka, Z., 2009. Mechanizm nefrotoksycznego działania wybranych metali ciężkich. Bromat. Chem. Toksykol 42, 1135–1143.otwiera się w nowej karcie
  20. Grzegorczyk, K., Krajewska, M., Weyde, W., Jakuszko, K., Gniewek, A., Klinger, M., 2011. Płeć a choroby nerek-znaczenie kliniczne i mechanizmy modyfikującego oddziaływania. Advances in Hygiene & Experimental Medicine/Postepy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 65otwiera się w nowej karcie
  21. Rutkowski, B., 2005. Zaburzenia struktury i funkcji nerek w podeszłym wieku. Gerontologia Polska 13, 211–217.otwiera się w nowej karcie
  22. Matej-Butrym, A., Jaroszyński, A., 2015. Funkcja nerek a gospodarka lipidowa u osób w wieku powyżej 75. roku życia, w: Forum Medycyny Rodzinnej, s. 270–272.otwiera się w nowej karcie
  23. Sulicka, J., Franczuk, P., Rewiuk, K., 2005. Przydatność oznaczania cystatyny C w diagnozowaniu niewydolności nerek u osób w starszym wieku. Gerontologia Polska 13, 84–87.otwiera się w nowej karcie
  24. Coresh, J., Astor, B.C., Greene, T., Eknoyan, G.,Levey, A.S., 2003. Prevalence of chronic kidney disease and decreased kidney function in the adult US population: Third National Health and Nutrition Examination Survey. American journal of kidney diseases 41, 1–12.otwiera się w nowej karcie
  25. Zdrojewski, Ł., Rutkowski, B., 2014. MDRD czy CKD-EPI—rewolucja czy ewolucja?, w: ForumNefrologiczne, s. 38–44.otwiera się w nowej karcie
  26. Kiliś-Pstrusińska, K., 2010. Genetyczne czynniki ryzyka rozwoju i progresji przewlekłej choroby nerek Genetic factors in the development and progression of chronic kidney disease. Postepy Hig Med Dosw (online) 64,50–57